Çocuğunuzla Kriz Anlarında Bağ Kurmanın Yolu: Duygusal Koçluk
Çocuklarla çalışan bir psikolojik danışman olarak çocuklar arasındaki çatışmalarda ebeveynlerin çoğu zaman kendilerini bir hakem gibi hissettiklerine sıkça tanık olurum. Herkesin kendi versiyonunu anlattığı, kimin haklı olduğuna karar verilmesi beklenen bu anlar; çoğunlukla hem ebeveynleri hem de çocukları tüketen bir döngüye dönüşebilir. Peki ya bu döngüyü kırmak mümkün olsaydı? Ya hakem düdüğünü bir kenara bırakıp çocukların duygularını anlamaya, onları duygusal olarak yönlendirmeye odaklanabilseydik? Dr. John Gottman’ın “Duygusal Olarak Zeki Bir Çocuk Yetiştirmek” adlı eseri, bu noktada ebeveynlere güçlü ve bilimsel temelli bir yaklaşım sunuyor:
Duygusal Koçluk Nedir?
Duygusal Koçluk, çocukların duygularını tanımalarına, ifade etmelerine ve düzenlemelerine yardımcı olan empatik bir ebeveynlik yaklaşımıdır. Gottman’a göre, çocukların duygusal deneyimleri birer "öğrenme fırsatı" olarak görülmelidir. Bu yaklaşım, sadece ebeveyn-çocuk ilişkisini güçlendirmekle kalmaz; aynı zamanda çocuklara hayat boyu kullanacakları duygusal dayanıklılık ve sosyal beceriler kazandırır.
Neden Önemlidir?
Çatışmalar, yaşamın kaçınılmaz parçalarıdır. Ancak bu anları doğru yönetebilmek, çocukların öz farkındalık, empati ve problem çözme becerilerinin temelini oluşturur. Duygusal Koçluk, ebeveynlerin bu becerileri desteklemesinde rehberlik eden bir haritadır.
Duygusal Koçluğun Beş Temel Adımı
1. Fark Et ve Uyumlan
Çocukların duygusal ipuçlarını erkenden fark etmek, sürecin ilk adımıdır. Yüz ifadesindeki küçük değişimler, omuzların düşmesi, gözlerdeki dalgınlık… Bunlar yaklaşan fırtınanın sessiz habercileridir. Bu sinyallere duyarlı olmak, duygular tırmanmadan müdahale etme fırsatı verir.
2. Zorlukları Birer Fırsat Olarak Gör
Tepki vermek yerine bağ kurmayı seçmek… İşte Duygusal Koçluğun merkezindeki zihinsel dönüşüm. Bir çatışma anı, ilişkiyi derinleştirmek ve çocuğa duygusal rehberlik sunmak için bir fırsattır. Bu, ebeveynlikte bilinçli bir seçimdir.
3. Dinle ve Anlamaya Açık Ol
Çocuğun hikayesini duymak, onun iç dünyasına bir kapı aralar. "Ne oldu?" sorusu, yargıdan uzak, samimi bir ilgiyi yansıtır. Çocuklar kendilerini ifade ettiklerinde, duyulduklarını ve önemsendiklerini hissederler.
4. Duyguları Etiketlemelerine Yardımcı Ol
“Nasıl hissettin?” sorusu, çocuğun içsel deneyimini kelimelere dökmesini sağlar. Duygulara isim vermek, onları anlamlı hale getirir. Bu, hem duygusal düzenleme becerisi kazandırır hem de çocukların empati kurma yetilerini geliştirir.
5. Sınırlar Çerçevesinde Çözüm Yarat
Duygular kabul edilir, ancak her davranış değil. “Kızgın olman normal, ama kardeşine vurman kabul edilemez” mesajı, duygulara saygı gösterirken davranışlara sınır koyar. Ardından, birlikte çözümler üretmek; çocuğa seçim yapma ve sorumluluk alma becerisi kazandırır.
Küçük Adımlarla Büyük Etkiler
Duygusal Koçluk, her zaman beş adımıyla eksiksiz uygulanmak zorunda değil. Günlük yaşamdaki küçük anlarda bile sadece bir veya iki adımı bilinçli bir şekilde kullanmak, çocuğun duygusal gelişimine büyük katkılar sağlar.
Özellikle terapötik süreçlerde, ebeveynlerin bu beceriyi edinmeleri, danışmanlığın etkisini artırır. Çocuklar sadece "ne" hissettiklerini değil, aynı zamanda "neden" böyle hissettiklerini ve "nasıl" başa çıkabileceklerini öğrenirler.
Rehber Ebeveynlik Mümkün
Ebeveynlik mükemmellik değil, farkındalık ister. Duygusal Koçluk, bu farkındalığı geliştirmenin ve çocuklarla bağ kurmanın güçlü bir yoludur. Düdüğünüzü bir kenara bırakın ve duyguların diliyle konuşmayı seçin. Çünkü çocukların duygularını yönetmeyi öğrenmeleri için önce birinin onları anlaması gerekir.